Bigox.kz

‘География, Геология, Геодезия’ бөлімінің мұрағаты

Васко да Гаманың  саяхатынан  туған  әсер  ғажап  болды.  Адам шығыны мен көптеген  қиыншылықтарға  қарамастан  ақыры,   ертегідегідей бай  елдерге  теңіз  жолы  табылды.  Португальдықтар  енді  жыл  сайын үлкен  эскадралар  жасақтады,  оның  құрамы  кейде 20 кемеге дейін жетті, олар артиллериямен қаруландырылды, көптеген экипажы мен солдат отрядтары болды. Қару-жарақтың басымдылығының арқасында португальдықтар Үнді мұхитынан арабтардың купецтерін ығыстырып шығарып теңіз саудасын өз қолдарына алды. Олар өздеріне тап болған барлық кемелерді,  мейлі  ол  арабтардікі  болсын, мейлі  Индияныкі  болсын әйтеуір  оларды  тонап  командаларын   айуандықпен  қырып  тастап  отырды. Толығырақ »

Колумб жаңа жерлерді ашқаннан соң испандықтар португальдықтардың  қауіпті  бақталастарына   айналды. Қақтығыстың алдын   алу  үшін  папаның   делдалдығымен  жүргізілген  ұзақ келіс сөздердің нәтижесінде 1494 жылы Тордисильясе қаласында келісім жасалынды.  Бұл келісім бойынша полюстен полюске шейін шекара белгіленді. Келісім бойынша осы шекарадан батысқа қарай жаңадан ашылатын  аймақтар  испандықтардың,  ал  шығысқа  қарай  ашылатындары португальдықтардың  иелігіне  жататын  болды. Шек қоюшылық тек Атлантика мұхиты бойынша ғана жүргізілінді . Ал мұның өзі кейіннен, испандықтар  шығыстан,      ал португальдықтар  батыстан келіп, Молуккалық аралдарда кездескенде      олардың қақтығысып қалуына әкеліп соқтырды. Толығырақ »

Африканың  батыс  жағалауының  өн  бойымен  ілгері  қарай жылжумен   қатар ,  сірә,   итальяндық  теңізшілердің  қатысуымен  болса керек , португальдықтардың  оңтүстік – батыс  және  батыста  ашық   мұхитқа  шығып  алысқа  жүзулері  басталды.  XV  ғасырдың  20-жылдарында португальдықтар Мадейра аралдарына , 30- жылдардың басында – Азорларға барып орналасты. Ал 1456 жылы Жасыл Мүйіс аралдарына   шейін  жетті. Толығырақ »

Ұлы географиялық ашылымдар – феодалдық қоғамның өндіргіш күштерінің   дамыуының  феодалдық  өндірістік қатынастар системасын ірітіп – шірітуші товар–ақша қатынастарының үнемі өсуінің, европалық елдердің Шығыс елдерімен сауда-саттық қарым-қатынастарынының ұлғаюының  нәтижесі  болып  табылады. Толығырақ »

Топырақтың ластануы (Загрязнение почвы) — топырақта, әдетте, оған тән емес физикалық, химиялық немесе биологиялық агенттердің пайда болуы және енуі немесе аталған агенттердің концентрациясының қаралған мезгілде табиғи орташа жылдық деңгейінен асып түсуі. Топырақтың ластануының көптеген түрлері, соның ішінде радиоактивтік, микробтық және тағы басқа түрлері сараланады Топырақтың ластануы топырақ түзілу процесінің барысын өзгертеді (кейде оны тежейді), түсімді бірден азайтады, өсімдіктерде ластағыштардың (мысалы, ауыр металдардың) қорлануына себеп болады. Толығырақ »

Гидросфера (гр. һуdor — су, spһаіrа — шар):

1) жер ғаламшарының су қабығы немесе құрлықтағы (тереңдегі, топырақтағы, жер бетіндегі), мұхиттағы және атмосферадағы, яғни жер шарындағы барлық сулардың жиынтығы. Оны мұхиттар мен теңіздердің суы, құрлық сулары — өзендер, көлдер, бөгендер, мұздықтар, сондай-ақ литосфераның жоғарғы бөлігіне сіңетін жер асты суы, атмосферадағы ылғал құрайды. Толығырақ »

Күн сәулесінің  әсерінен олар күрделі химиялық реакцияға қатысып, нәтежиесінде уытты фотооксидантты (озон, азот қышқылы) түзілуіне үлес косады. Атмосферада азот оксидтерінің фотооксиданттардың концентрациасы жоғары болған кезде адам улануы мүмкін. Соның салдарынан өкпесі ісінеді, сілемейлі қабығында жара пайда болады, басы ауырады, ұйқсы қашады. Құрамында азоты бар  зиянды шығындылардың мөлшерін іштен қанатын қозғалтқыштар шығаратын газды жағу үшін каклизатор қолданып, ал өнеркәсіпкәсіпорындардың түтін шығаратын құбырларында азоатсыздандыратын қондырғыларды орнату арқылы азайтуға болады. Толығырақ »

Табиғаттың ластануы дегенде біз оған тән емес агенттердің енуі немесе бар заттардың консентрациясының (химиялық, физикалық, биологиялық) артуын, санның нәтижесінде қолайсыз әсерлер туғызуын түсінеміз. Ластандырушы заттарға тек улы заттар ғана емес, зиянды емес немесе ағзаға қажет заттың оптималды консентрациядан артық болуы да жатады.

Ластануды жүйенің тепе – теңдігін бұзатын кез келген агент ретінде бағалауға болады. Толығырақ »

Озон қабатының шығу тарихынан бастап бүгінгі күнге дейінгі жағдайына қарап отырып, оның әр уақытта әр түрлі болатындығын аңғаруға болады. Және соңғы ғасырдағы техника мен технологияның, ауыл шаруашылығы мен көлік қозғалыстарының күрт артуы тек қана ғаламдық жаппай жылынуды ғана емес, сонымен бірге көзге көріне бермейтін табиғи апаттарды да тудырып отыр. Солардың бірі жоғарыда толық тоқталып өткен озон қабаты мен оның жұқарып, тесілу процестері.
Толығырақ »

Озон қабатын қорғау шаралары алғаш рет озон  қабатындағы зиянды заттардың табылғандығы жайлы мәлім болғаннан бері қолға алынып келеді. Бірақ алғашқы кезде белсенді түрде жұмстар жасалынбады. 1985 жылы озон тесігі табылған кезден бастап озон қабатын қорғау мәселесі әлемдік қауымдастықта басымдыққа ие болды. Толығырақ »