Қазақстан мемлекеті әрбір азаматтың және ұйымның ар-намысын, қадір-қасиетін, іскерлік беделін жалпыға белгіленген міндеттер бойынша қорғайды және қандайда адамның жеке игілігіне кір келтіру бұзушылығы болса сот арқылы қорғауға болады. Қазақстан Республикасының құқығы әрбір субъекітіге өзінің  абыройы, беделі, қоршаған ортаның сыйластығы маңызды екенінен шығады.

Заң ережелері бойынша субъектті құқығына жататындардың ар-намыс, қадір-қасиет, іскерлік бедел құқығы тәртіп ержелерін белгілеп, басқа да адамдарға әсер етеді. Бұл ержелер тек реттеп және қорғау функцияларын орындап  қана қоймай, сонымен қатар оның тәрбиелік маңызы бар. Бұл ережелер адамның өз еркімен жасалып, олардың қоғам алдындағы борышы деп түсіндірілу керек.  Құқықтық қатынас арасында  ар-намыс, қадір-қасиет, іскерлік бедел құқына байланысты  жанжал болса, ол белгіленген құқықтар  мен ережелердің бұзылуына байланысты болады.

Жеке  немесе заңды тұлғаға қандай да бір белгілі құқық берілсе, онда мемлекет сол берілген құқықтың орындалуының кепілдік жүйесімен қамтамасыз етеді және қорғауға алады. Сол кепілдік жүйесіне сай әрбір азаматтың өзінің бұзылған құқығын қалпына келтіру  құқығы болады.  Азамат немесе ұйым өзінің ар-намысына, қадір-қасиетіне немесе іскерлік беделіне нұқсан келтіретін мәліметтерді сот тәртібімен теріске шығаруды  сол таратушы адамдарға жасатуға талап етуге құқылы екенін заң қарастырады, сонымен қатар осы қатынастың қатысушыларын заң арқылы анықтайды.Бұл жағдайда бір адамның құқығын басқа адамдардың міндетін анықтайды.

Адамның жеке қажеттілігін жетклікті қанағаттандыру өзінше ғана болуы мүмкін емес, олар басқа әртүрлі топтардың, ұжымның, ұйымның құралдары арқылы болады.   Сондықтан белгілі бір топ құқығын анықтауға болады және олар ұжымдық болып саналады. Бұл ұжымдық құқықтардың болуы біріншіден өмірдің қажеттілігі болса, ал екінші ұжымдық құқық пен бостандық  қандай да бір мемлекеттің немесе бір қоғамдық ұйымның  болуына байланысты болады.

Ар-намыс, қадір-қасиет, іскерлік беделге ие болу құқығыңың мүмкіндігі үшінші адамға тәуелді емес және осы қатынастарды  бұзбауға кез келген заңды немесе жеке тұлғадан талап ету керек.

Өзі туралы қалыптасқан пікірлерді  әр түрлі салаларда қолдану мүмкіндігіне ие болу  құқығы.

Өзінің іскерлік беделінің  мазмұнына өзгеріс және қолдау жасау белгілі бір әрекеттер жасау мүмкіндігімен түйінделеді (осы мақсатпен шартқа отыру, мәліметтерді жариялау және жарнама жасау сияқты т.б).

Ар-намыс, қадір-қасиет, іскерлік бедел құқыңының ережлеріне сай  жеке және заңды тұлғаларға міндетті адамдардың қол сұғуға тыйым салу мен қатар олардың ар- намысын, қадір-қасиетін, іскерлік беделін құрайтын   барлық субъекті құқықтар жиынтығын қолдануға рұқсат  береді.

Субъект құқығы өздерінің тәртіптері мен қызметтері үшін  дұрыс баға алады  деген сенімділік алып, олар туралы жалған мәліметтер таратылмайды, оларға қысым жасалмайты, олардың заң, қоғамдағы тәртіп ережелерінің талаптарының сай дұрыс орындағандары бойынша нақты, дұрыс баға беруін талап ету мүмкіндіктері бар сай өздерін

Ар-намыс, қадір- қасиет, іскерлік бедел құқығына кез келген ұйымның, еңбек ұжымының, жеке тұлғаның  бөлінбес құқығы болып табылады. Оны бұзу  моралдық зиян, қоғамдағық жағдайда және іс-әрекеттің еркіндігіне шығын келтіру, қоршаған  ортаға тиімсіз әсер етеді. Сондықтан мемлекет бұл мүліктік емес жеке құқықты қорғау керек.
Тағы рефераттар