Фосфордың алынуы мен қолданылуы туралы қазақша реферат

Фосфорды апатиттен немесе фосфориттен алады. Фосфорды бос күйде алу үшін фосфоритті құм және көмірмен араластырып электр пеште 15000 –қа дейін қыздырады,онда болатын реакциялардың жалпы теңдігі былай жазылады:

Бөлініп шыққан фосфор буы салқындатылып,қатты күйге аударылған фосфор,судың астына жиналады. Фосфорды фосфавриттен алады. Оны көмірмен (кокспен)  және құммен араластырып, 1500С электр пешінде қыздырады:

2Са (РО) +10С+6SiO =6CaSiO  +P =10CO↑

Якция кезінде фосфор буы су астындағы қабылдағышта конденсацияланады.

Қызыл фосфордың бертолле тұзымен қоспасы әлсіз үикелісте немесе қысқанда тұтынады:

6Р+5КСI =5KCI+3P O

Сондықтан қызыл фосфорды, негізінен бұрынғы  ақ фосфордың орнына сіріңке өндірісіне қолданады.

Фосфордан едәуір мөлшері зиянды жәндіктерді жою үшін пайданылатын әр түрлі фосфор органикалық препараттар  өндірісіне жұмсалад. Фосфордың оттекті қосылыстар, фосфор қышқылы және оның тұздары кеңінен қолданады.

Ақ фосфор көп қолданылмайды. Оның жанатын және түтіндейтін снаряттарда пайдаланылады. Қара фосфор өте сирек қолданылады. Фосфордың көп мөлшері әр түрлі зиянды насекомдарға қарсы қолданылатын хлорофос, тиофос сияқты пестицидтер дайындауға жұмсалады. Қызыл фосфор негізінен сіріңкенің бүйір жағында болатын коңырқай қоспаньщ құрамына кіреді. Жанғыш снарядтар мен бомбаларды, түтш шымылдығын тұзетін гранатаны ақ фосформен толтырады. Фосфордың жартысына жуығы қазіргі кезде синтетикалық жуғыш заттар жасауға қолданылады. Фосфор көп мөлшерде шырпы өндірісінде қолданылады.Ақ фосфор жанғанда будақ-будақ қалың қабатты ақ түтін (фосфор (V)оксиді) түзіледі, сондықтан оны «түтін шымылдығын» жасау үшін снаряд, бомбаларға салады. Зиянкес жәндіктерге қарсы дәрі жасауға фосфор-органикалық препараттар синтезіне қолданылады. Фосфордан едәуір мөлшері зиянды жәндіктерді жою үшін пайданылатын әр түрлі фосфор органикалық препараттар  өндірісіне жұмсалад. Фосфордың оттекті қосылыстар, фосфор қышқылы және оның тұздары кеңінен қолданады.

Ақ фосфор көп қолданылмайды. Оның жанатын және түтіндейтін снаряттарда пайдаланылады. Қара фосфор өте сирек қолданылады. Фосфордың көп мөлшері әр түрлі зиянды насекомдарға қарсы қолданылатын хлорофос, тиофос сияқты пестицидтер дайындауға жұмсалады. Қызыл фосфор негізінен сіріңкенің бүйір жағында болатын коңырқай қоспаньщ құрамына кіреді. Жанғыш снарядтар мен бомбаларды, түтш шымылдығын тұзетін гранатаны ақ фосформен толтырады. Фосфордың жартысына жуығы қазіргі кезде синтетикалық жуғыш заттар жасауға қолданылады.
Тағы рефераттар