Интернетке түрлі қызметтердің  жиынтығы әсер етеді. Солардың бірі  ең көп тараған қызметтер қатарына Web (World Wide Web(бүкіләлемдік өрмекші)) енеді.  Web – тораптардағы құжаттардың негізгі форматы  HTML болып табылады. HTML (Hyper Text Maker Language) ағылшын тілінен аударғанда  мына мағынаны білдіреді: гипермәтінді белгілеу тілі.

Гипермәтін – бұл қосымша элементтерді  басқару мақсатында  ішіне екпінді элемент орналасқан  мәтін түрі.

HTML тілінің құрылымы

<HTML>

<HEAD> <TITLE> құжат тақырыбы </TITLE> </HEAD>

<BODY>

құжаттұлғасы

</BODY>

</HTML> 

Кµп жаѓдайларда HTML документтердіњ таќырыптары болады. Олар <Hn></Hn> тегтер арќылы жасалады, n–ніњ орнына 1-ден 6-ѓа дейін сан жазамыз. Осы тегтер ортасына текстімізді орналастырсаќ, сізге белгілі кµлемді таќырып шыѓады.

<H1>Таќырып</H1>

<H2>Таќырып</H2>

<H3>Таќырып</H3>

<H4>Таќырып</H4>

<H5>Таќырып</H5>

<H6>Таќырып</H6>

Ал енді жања абзацќа шыѓару ‰шін <P>, ал жања жолѓа шыѓу ‰шін <BR> тэгі жазылады. Б±л тэгтерді жабу керек емес. Єрине, егер Сіз <P> тэгінде ALIGN абзацты т‰зеу элементін ќолданбасањыздар:

<P ALIGN=LEFT>Сол жаќ шетке т‰зеу</P>

<P ALIGN=CENTER>Ортаѓа келтіру</P>

<P ALIGN=RIGHT>Оњ жаќ шетке т‰зеу</P>

Ал текстке ќалыњ, курсивті, сызыќты жєне т.с.с. т‰р беру ‰шін, оны сай келетін тэгтер ортасына жазу керек:

<B> Ќалыњ текст </B>
<I> Курсивті </I>
<U> Асты сызылѓан </U>
<STRIKE>Сызылып тастаѓан</STRIKE>
<SUP> Жоѓарѓы индекс </SUP>
<SUB> Тµменгі индекс </SUB>

Кейбір тегтер белгілі бір параметрлермен ќолданыла алады немесе ќолдану тиіс, олар ашылѓан тэг элементтерінде жазылады (бір тэгте бірнеше параметр беруге болады). Мысалы, ашылып жатќан <FONT> тэгініњ (</FONT> жабылатын тег жазылу тиіс) бірнеше арибуттары болуы м‰мкін:

SIZE — шрифттіњ µлшемін береді (стандартты шрифт µлшемі -«3»). Текстті <FONT SIZE=n></FONT> тэгтерініњ ортасына ќойсаќ (б±л жердегі n — цифр) Сіз оѓан керекті µлшем бересіз:

<font size=»1″>Мысал 1</font>
<font size=»2″> Мысал 2 </font>
<font size=»3″> Мысал 3 </font>
<font size=»4″> Мысал 4 </font>
<font size=»5″> Мысал 5 </font>
<font size=»6″> Мысал 6 </font>

<font COLOR=»white»>Красный</font>
<font COLOR=»#FF0000″>Красный</font>

Сонымен т‰с туралы басынан айтып кетейік. <BODY> тэгініњ ішіне BGCOLOR параметрін жазып жєне оѓан т‰с атын немесе оныњ 6 орынды кодын беру керек. Берілген екі мысал бетті ќызыл т‰спен бояйды.

<BODY BGCOLOR=»RED«> (т‰стіњ аты ќолданылѓан)
<BODY BGCOLOR=»#FF0000«> (т‰с 6 орынды кодпен берілген)

Сурет.

HTML документіне сурет салу ‰шін келесі ќ±рылымды жасау керек. (толыќ кµрсетілген):

<IMGSRC=»Сурет аты» BORDER=»0» ALIGN=»түзеу» WIDTH=»Ені» HEIGHT=»Биіктігі» HSPACE=»1-орын ќалу» VSPACE=»2-орын ќалу» ALT=»с±ќпат«>

Кестелер

Кестелерді ќолдана отырып, бірнеше баѓана ќ±руѓа жєне суреттіњ фон мен ‰йлесуін сєндірек етіге болады т.с.с.

Кесте <TABLE> ашылатын тегімен басталып </TABLE> тегімен аяќталады.
<TABLE> тегінде мынадай атрибуттары болуы м‰мкін:

Кестеніњ ќ±рлымын біліп алу ‰шін, ќарапайым мысалды алып ќарайыќ:
1 ±яшыќ 2 ±яшыќ
3 ±яшыќ 4 ±яшыќ

Ескеру: Берілген мысалда кестеніњ ені ќолдан берілген (WIDTH=»200″ пиксель), біраќ пайызбен берген ыњѓайлы, себебі б±л жаѓдайда терезеніњ кµлеміне ќарай µзгеріп отырады.

 М±ндай кесте былай жасалады:

<TABLE BORDER=»2″ WIDTH=»200″
BGCOLOR=»#00FF00″>
<TR>
<TD>1 ±яшыќ</TD>
<TD>2 ±яшыќ</TD>
</TR>
<TR>
<TD> 3 ±яшыќ</TD>
<TD> 4 ±яшыќ</TD>
</TR>
</TABLE>

Кестеде таќырып орналасуы м‰мкін, ол <CAPTION></CAPTION> тегтерініњ ортасында орналасады. Ол міндетті т‰рде <TITLE> тегінен кейін орналасу керек. Таќырыпќа ALIGN атрибутын ќолдануѓа болады, ол кестеде орналасуын аныќтайды:

TOP — таќырып кестеніњ жоѓарѓы жаѓыныњ ортасына жазылады.
LEFT — таќырып кестеніњ жоѓарѓы жаѓыныњ сол жаќ шетіне жазылады.
RIGHT — таќырып кестеніњ жоѓарѓы жаѓыныњ оњ жаќ шетіне жазылады.
BOTTOM -таќырып кестеніњ тµменгі жаѓыныњ ортасына жазылады.

Ал енді кестеніњ жолдары мен ±яшыќтары туралы. Кестеніњ жолдары <TR> тегімен басталады жєне </TR> тегімен жабылады, ал єрбір ±яшыќ <TD> тегімен басталып </TD> тегімен аяќталады.

Тізімдер.

Нµмірленген тізім:
Б±л жаѓдайда тізімніњ єрбір элементтіњ алды автоматты т‰рде нµмірленіп шыѓады. Нµмерленген тізім <OL> тегінен басаталып, </OL> тегімен аяќталады. Мысалы:

<OL>
<LI> Бір
<LI> Екі
<LI> ‡ш
<LI> Тµрт
<LI> Бес
</OL>
  1. Бір
  2. Екі
  3. ‡ш
  4. Тµрт
  5. Бес

<OL> тегініњ мынадай параметрлері болуы м‰мкін:

TYPE — санау т‰рі:
A — ‰лкен латын єріптері
a — кіші латын єріптері
I — ‰лкен рим цифрлары
i — кіші рим цифрлары
1 — кєдімгі цифрлар

Келесі мысалда тізім ‰лкен рим саныныњ сегізінші цифрінен басталып нµмерленген:

<OL TYPE=»I» START=»8″>
<LI> Сегіз
<LI> Тоѓыз
<LI> Он
<LI> Он бір
<LI> Он екі
</OL>
  1. Сегіз
  2. Тоѓыз
  3. Он
  4. Он бір
  5. Он екі

Номерленбеген тізім:
Номерленбеген тізім ‰шін єдетте тізімдегі элементті белгілеуге маркерді ќолданады. Ал маркердіњ т‰рін, зањ бойынша, ќолданушы тањдайды.

Номерленбеген тізім <UL> тегімен ашылып, </UL>тегімен жабылады. Тізімдегі єрбір элемент <LI> тегімен басталады. Мысалы:

<UL>
<LI> Бір
<LI> Екі
<LI> ‡ш
<LI> Тµрт
<LI> Бес
</UL>
  • Бір
  • Екі
  • ‡ш
  • Тµрт
  • Бес

<UL> тегі µзіне TYPE параметрін ќоса алады. Оныњ disc, circle, square деген белгілері бар.

<UL TYPE=disc><LI> disc </UL>
  • disc
<UL TYPE=circle><LI> circle </UL>
  • circle
<UL TYPE=square><LI> square </UL>
  • square

 
Тағы рефераттар