Қазақстандық банктердiң сыртқы экономикалық қызметi туралы қазақша реферат

Банктердiң сыртқы экономикалық қызметiнде төлемдердi шетел қаржы институттарымен байланысы бар банктер ғана жүргiзе алады. Банк тәжiрибиеде шетел банктерiнiң арасындағы коммерциялық операцияларды жүзеге асыру үшiн банктер – корреспонденттер арасындағы операцияларды бухгалтерлiк есеп жүргiзу түрінде клирингтiк валюталар қолданылады.

Қазақстанда банк қызметi жөнiндегi зақға сәйкес берiлген операция шетел валюталармен операцияларды жүргiзуге ¬Р ғлттың банкiсiнiң лицезиясы бар екiншi деқгейдегi банктер арқылы, iске асырылады. Шетел банктрiмен корреспонденттiк байланыстары болмаса, онда төлемдердi қабылдау және жүргiзу шетел банктерiмен байланысы бар үшiншi банктер арқылы жүргiзiледi.

Төлемнiң қолма қолсыз формасында қазақстандың банктерде валюталық есеп шоттары ашылып, онда ақша соммасы шетел валютасында есепке алынады. Валюталық есеп шотын ашу үшiн зақды тұлғалар бiрқатар құжаттарды келтiру тиiс:

ـ             құрылтайшы құжаттардың нориалды бекiтiлген көшiрмесi;

ـ             өтiнiш

ـ             фирманық тiркелгенi, салық органдарына есепке тұрғаны жөiнде құжаттардың нотариалды бекiтiлген көшiрмесi, т.б.

ـ             Сыртқы сауда қызметiмен айналасатын фирмаларға банктер кеiлдiктер беруi мүмкiн

ـ             Аванстың (алдын-ала төленген) төлемдердi қайтару кепiлдiгi

ـ             Тендерлiк тапсырыстарда Үсыныс жасау кепiлдiгi

ـ             Жабдыңтау немесе өндiрiс бойынша келiсiмдердi орындау жөнiнде мiндеттемелерiн атқару кепiлдiгi

Коносамент кепiлдiгi, яғни жүкке коносалинттi уақтылы келтiрiлмеген немесе кепiлдiктiң басқа тұрлерi жағдайында болған зиянды өтеу. [19,7 б.].

Төлемдердiң аккредитивтi және инкассалық формаларын пайдалану барысында тауарға төлемеу және жеткiлiксiз мөлшерде жеткiзбеу тәуекелдiгiн төмендетедi.

Төлем формасының келесi түрі банк аударым болып табылады, ол төлем тапсырмасының негiзiнде елдiң iшiнде сауда келiсiмдерi бойынша операциялар сияқты жүргiзiледi. Банк аударым бойынша төлем сатып алушымен тауарды алғаннан кейiн келiсiм-шарттың негiзiнде жүзеге асырылады. Банк тәжiрибиеде сыртқы сауда есеп айырысуларында сонымен бiрге зақды және жеке тұлғалар үшiн төлемнiң чектiк формасы да жиi қолданылады. Кең таралған формалардың бiрi банктiң ордерлiк чегi. Чек бойынша получателдiң чек берушi банктiң корреспондент – банкке құжаттар көрсетiлгеннен және чектi тексергеннен кейiн кассалаың бағам бойынша чекте көрсетiлген сомма шетел немесе Ұлттық валютада берiледi.

Одан басқа банктер сыртқы экономикалық қызметпен айналысатын  фирмаларды несиелейдi. Сыртқы сауданы реқаржыландыруда қалыпты несиелерден тыс өнеркәсiптiк клиринг, факторинг, форфейтинг, несиелердi сақтандыру, жабдыңтаушының, сатып алушының несиелерiн сақтандыру, лизинг, кепiлдiктер және басқа да операциялар қолданылады, олардың бiреуiн тақдау нарықтағы жағдайға, елдiң ерекшелiктерiне және бизнес бойынша серiктес-елдердiң банктерiнiң қызмет көрсету ставкiлерiне байланысты.

Жабдыңтаушылар, әдетте, өнеркәсiпттiк клирингттi жиi пайдаланады, оның мәнi еркiн ақшалай қаражаттары бар басқа фирмалардан реқаржыландыру.

Форфеттеудiң мағынасы сатушыға айналымсыз импорттшылармен акцепттелген коммерциялық вексельдердi экспортаушылардан сатып алу формасында жүргiзiледi. Дисконтты несиеден бiр айырмашылығы сатып алушы – форфейтер регресс құқығынан бас тартады, яғни тәуекелдiлiк форфейтерге өтедi.

Тауарлы несие ретiнде сатып алушымен белгiленген мерзiмге дейiн жабдыңтаушыға тауар үшiнтөлемдi кейiнгi қалдыру қолданылады.

Сыртқы экономикалық қатынастарда қатысудың тұрлi әдiстерi мен тәсiлдерiн пайдалану тәуекелдiлiктiң дәрежесiне, серiктестердiң менталитетiне және қатысушы елдердiң банк жүйесiмен үсынылатын қызметтерге байланысты болады.

Екi деңгейлi банк жүйесiнде банкаралық есеп-айырысулардың өздерiне тән ерекшелiктерi бар. Екi деңгейлi банк жүйесiнiң қалыптасуы барысында заң, нормативтi және Үйымдастырушылық негiзiнiң жеткiлiксiз дәрежеде шаруашылық субъектiлерiнiң арасында есеп-айырысуларында қиыншылықтарды тудырған факторларының бiрi. Төлем жүйесiндегi жетiлмеген тетiктерiне, аударымдардың жылдамдығы және сенiмдiлiгi тарапынан, тұрлi аймақтарда орналасқан банктер арасындағы есеп-айырысулар жатады.

Қолма қолсыз есеп – айырысуларды ұйымдастыруды жетiлдiрумен байланысты мәселелер ҚР ұлттық банкiмен қарастырылуда. ұлттық банктiң директорлар Кеңесiмен қабылданған соңғы құжаттардың бiрi Қазақстанда төлем жүйесiн дамыту стратегиясың, Мұнда Қазақстанның ұлттық банкi төлем жүйесiн орта мерзiмде жетiлдiрудiң негiзгi жолдарын анықтап алды. Ол үшiн келесi ғасырдың басына дейiн жаңа заманның автоматтандырылған есеп-айырысу жүйесiн құру көзделiп отыр.

Сәйкес апараттың және бағдарламалық құралдарды қолдана отырып телекоммуникацияның арнайы тармақтарын құруға болады. Ақпаратпен алмасудың арнайы формалары жалпы пайдаланудағы режиммен салыстырғанда тармақты тиiмдiрек пайдалануға мүмкiндiк бередi. Телекоммуникацияның арнайы тармақтарына банкаралық элктронды хабарлаулар мен төлемдер жүйесi, сонымен қатар есеп-айырысу жүйесi жатады.

Бүгiнгi таңда Қазақстандағы телекомуникациялық қызметтердiң тұрлерi төменде көрсетiлген:

— жалпы пайдаланудағы телеграфтың жүйенiң қызметтерi (ТТ)

— жалпы пайдаланудағы телефон жүйесi (ТФ ОП)

— ТМД және халықаралық шеқбердегi абоненттiк телеграф қызметтерi (телетайп – АТ, телекс)

— Факсимильдi байланыс қызметтерi

— Мәлiметтермен алмасу жүйесi.

Коммерциялық банктер филиалдарға қарағанда, ғимарат пен персоналды қажет ететiн, Интернет арқылы транзакция құнымен банк қызметтерiн едәуiр арзан көрсете алады. Бiр транзакцияның өткiзу үшiн шығындар қолданылатын жеткiзу каналына байланысты өзгерiп отырады. Коммерциялық банктерде тиiмдi каналдар бойынша банк өнiмдерi мен қызметтердi жеткiзуге көмектесетiн технологияларды өңдеуге қызығушылықтары мен себептерi бар. Көптеген банкирлер электронды каналдардың үлесiне қайта бөлулер азырақ берiлсе, ақшалай қаражаттарды үнемдеуге болады деп есептейдi.

Интернет – экономика, соңғы уақыттары жай айтылып жүретiн, төлем жүйесiнiң нарығына қатысушылардың санын көп болғанын және тиiмдi болғанын талап етедi. Ең прогрессивтi банктер әлден интернетте жүйеге қосылған өз клиенттерiне (қарапайым азаматтан бастап iрi корпорацияларға дейiн) планетанық кез-келген нүктесiнен нақты уақыт шенберiнде банк шотымен басқаруды Үсына отырып, өз орындарын алды. Осылайша   e-banring терминi туындады (пайда болды)
Тағы рефераттар