Компаниялардың инновациялық қызметімен басқару ұйымының түрлері-жоғарғы, орта, төмен, функционалды және өндіріс бөлімшенің буынынан құралады. Олардың аралары вертикалдық (басқару иерархиясы), және горизонталдық байланыстармен орталанған.

Инновациялық кәсіпорынның ұйымдық құрылымы — жүйенің және оның түрлі буындарының аралығын ажыратуынан тұрады.     Құрамына кіретіндер:

—         бір-бірімен айқын байланыста және қарым-қатынаста болған   бөлімшелер құрамы (орталықтандырудың және  децентрализациясының қатынасын көрсететін жауаптылықты, жұмысты, өкілеттікті, құқықты бөлу);

—         коммуникациялар, ақпараттың ағым және құжат айналымы;

—         мінез-құлықтың жүйесі, ортақ мәселелерді шешу үшін, әрдайым түрлі өзара қатынастар құрайтын адамдар мен олардың тобы;

Ұйым құрылымдары бір-бірінен келесі өзара айырмашылықтарымен ажыратылады:

1.     басқару аппараттың құрылым жүйесінде, өндіріс шаруашылық жүйесінің мақсаттары, функционалды және тұтас- бағдарламалы ішкі жүйелердің ерекшелігі, басқару жүйесіндегі деңгейлер саны, орталықтандыру және децентрализацияның дәрежесінде, түрлі деңгейлердің өкілеттігі мен жауаптылығы, ұйым мен қоршаған ортаның өзара қатынас түрлерінде;

2.     негізгі бөлімшелердің құрамы (сызықты-функционалдық, тұтас — бағдарламалы блоктарынан) және олардың  арасындағы байланыстар;

3.     ұйым құрылымдарының регламенті- ішкі элементтердің құрамы (бюро, топтар, қызмет орны), бөлімшелердің саны, негізгі жұмыс түрлері мен мамандандырылған топ арасына жұмыстың мақсаты мен орындалу жауаптылығының, ерекше құжаттардың өңделуінің (органиграмм) бөлінуі және олардың еңбек сіңіргіштігі.

Инновациялық процесімен басқару ұйымының түрлері көп болуына қатысты, олар келесі түрлерге жатқызылады:

—         инновациялық қызмет үйлестігіне арналған орталық қызметтер;

—         мақсаттық жоба топтары немесе инновациялық саясатын дамытуға арналған орталықтар;

—         инновациялық қызметті ынталандыруға арналған венчурлы бөлімшелер мен арнайы қорлар;

—         консультативтік және аналитикалық қызметтер, комитеттер;

—         инновация саясатын өңдейтін арнайы жұмысшы топтар;

—         конструкторлық және технологиялық бөлімшелер;

Көптеген танымал дүниежүзілік компаниялар инновациялық қызметке зерттеулер жасады. Соның арқасында, олар принцип жағынан ерекше үш ұйымдық түрлерін тапты. Кезектік, параллельдік және интегралдық.

Кезектік-инновациялық қызмет-инновациялық қызметті кезең кезеңмен барлық функционалды бөлімшелерде кезекпен өткізуді ұсынады. Кезеңнің аяғында, нақты бөлімшеменің шешімдері фирма басшылығына тапсырылады. Ол инновацияны  әрі қарай еңгізуге арналған жұмыстардың жалғасының мәні «бар ма?»  әлде «жоқ па?» деген сұрақтарға жауап іздеп, шешім қабылдайды.

Жұмысты басқару ұйымының кезектік түрімен айналысса, осы сызба (сур.2) жүзеге асады

Жетістіктері: жобаның әрбір сатысында бағалаудың қайталанып отыруы, тәуекелділіктің төмендеуі, әрбір кезеңде тек біркелкі қызмет түрі бар болғандықтан, бақылау жүйесі оңайтылы.

Кемшіліктері: алдыңғы бөлімшелер жұмыс көлемін келесі бөлімшелерге тапсырғаннан кейін, өз кезеңінде жіберген қателіктерін жақсартып, түзете алмайды. Келесі мамандар тобы да, алдында жіберіп қойылған қателікті жобадан жоя алмайды. Әр кезең сайын алдыңғыда жіберілген қателіктің түзету бағасы арта береді. Сол себептен жобаның орындау мерзімі де ұзарады. Егер бөлімше, алдыңғы кезеңдерге маңызды ескертулер жасаса, онда барлық процесс қайтадан басталады.

Параллельдік ұйым  жобаның барлық жұмыстарын, барлық бөлімшелерде бірдей уақытта өткізуін ұсынады.

Бұл жағдайда жұмыстың қателігін түзету үшін, жобаны қателікті реттейтін арнаулы бөлімге апаруы жеткілікті.

Сол себепті, орта және ұсақ фирмалар, басқару құрылымының жалпақ және функционалдық бөлімшелердің саны аз болуынан бұл түрді кеңінен пайдаланады.

Жетістіктері: Жұмыстың қателігін түзету үшін, жобаны қателікті реттейтін арнаулы бөлімге апаруы жеткілікті;

Кемшіліктері: үйлестіруші органы жоқ; әрбір кезеңнің орындалуын бір уақытта бақылаудың қиындыққа түсуі; компанияның басшылығы бір уақытта бүкіл нәтижелердің талдауларын жасауы.

Басқару ұйымының кезектік және параллельдік түрінің жетістіктері көп болғанымен, маңызы зор негативтік фактор да бар. Егер, әдеттегі күнделікті функциялардың  орындалуынан бас тартса, онда барлық қатысушы бөлімшелердің компанияда жобамен жұмыс істеуге деген көз қарасы толығымен өзгереді.
Тағы рефераттар