Bigox.kz

Экономиканың қазіргі жағдайындағы банк жүйесінің дамуын талдау туралы қазақша реферат

Қазақстан Республикасының банк жүйесiнiң тұрақтылығы, көбiне екiншi деңгейлi банктердiң тұрақтылығымен байланысты болып келедi. Төлемсiздiк дағдарысы мен банктерге деген сенiмсiздiк көптеген банктердiң қызметiне тосқауыл болып, банктердiң сенiмдiлiгiн қауiп алдына қойды, ал оған төтеп бере алмаған банктер банкроттықа ұшырады. Ел экономикасында бiрлескен және шет ел банктерiнiң, олардың филиалдарының пайда болуы бәсекелестiктi одан әрi күшейтiп жiбердi. Нәтижесiнде, банктердiң несие ресурстарының айналымдылығы төмендеп, мерзiмi ұзартылған несиелердiң көлемi өстi. Жалпы дағдарыс жағдайында коммерциялық банктер тәуекелдiң жоғары деңгейiмен бетпе-бет кездесiп, оған төтеп бере алмаған банктер жабылып қалып жатты.

Қазақстан Республикасының банк жүйесiн реформалау барысында жаңадан ашылған банктердiң басым бөлiгi өз қызметiн осы және басқа да көптеген себептерге байланысты тоқтатуға мәжбұр болды. 1995-2006 ж.ж. аралығында банктердiң сандық өзгерiсiнiң динамикасын кестеден көруге болады (кесте 1).

Кесте 1

Қазақстан Республикасы аумағында екiншi деңгейлi банктердiң сандық өзгерiсiнiң динамикасы

     Соғы жылдары қаржы саласының сандық және сапалық  көрстекіштерін атруда. Қаржылық ұйымдардың капитал және активтері жоғары қарқынымен өсуде, сонымен қатар ел экономикасының көрсеткіштеріде   артта түсуде.

Қаржы қызметтерінің шеңбері кеңейіп, олардың сапасы арттуда және қол жеткізеліктей  болуда. Жақын орналасқан қаржы нарықтарының қатынасы белсене түсуде.

Қазақстанның Ұлттық Банкі (ары қарай ҚҰБ), екінші деңгейдегі банктер (ЕДБ), банк жүйесі, кредиттік серіктестіктер, депозиттік ұйымдар (ҚҰБ, ЕДБ және кредиттік серіктестіктерді қамтиды), депозиттік емес ұйымдар (ипотекалык компанияларды және Даму банкін қамтиды) бойынша монетарлық шолулардан және каржы секторы бойынша ішінара шолудан және де ақша агрегаттары мен депозиттік ұйымдардағы депозиттерден тұрады.

Монетарлық шолулар Халықаралық Валюта Қорының ақша-кредит және қаржы статистикасын кұру жөніндегі Басшылығына сәйкес жинақталады. Бұл нұсқада стандартты тұжырымдамалар, анықтамалар, жіктеу нысандары және ақша-кредит мен қаржы статистикасы көрсеткіштерінің үйлесілімділігін қамтамасыз етуде статистиканы ұлттық және халықаралық деңгейде жинау мен ұйымдастырудың жалпы тәсілдерінің жиынтығы берілген.

Монетарлық шолу кестелері сәйкес ұйымдардың баланстары негізінде құрастырылады.

Баланс шоттары резиденттік белгілері бойынша бөлініп, сыртқы және ішкі активтер/ міндеттемелер түрінде топтастырылды ішкі активтер/ міндеттемелер экономиканың секторлары бойынша топтастырылды.

Ұлттық Банк бойынша монетарлық шолу үш бөліктен түрады (Кесте 2) :

1)              сыртқы         активтер         таза         (нетто) айқындаманы білдіреді, немесе ҚҰБ-нің басқа елдерге (бұрынгы ТМД елдерін қөса алғанда) қатысты талаптары мен міндеттемелері арасындағы айырмашылықты құрайды.  Сырқы активтер мынадай түрде берілген:

—   таза  халықаралық  резервтер  (жалпы  халықаралық активтер   мен   ЕАВ-дағы   сыртқы   міндеттемелердің айырмашылығы);

-Ұлттық Мұнай Қорының активтері;

— басқа таза сыртқы активтер.

Жалпы халықаралық активтерге монетарлық алтын мен SDR, қолма-қол шетел валютасы және шетел валютасындағы депозиттер, кредиттер, бағалы қағаздар (акциядан басқа) кіреді.

Монетарлық алтын мен арнаулы өзара қарыз құқықтары (SDR) елдің орталық (ұлттық) банкі немесе басқа ақша-кредит реттеу органдарында сақталатын резервтік активтердің бір бөлігі болып табылады. Бұл екі құрал да институтционалдык бірліктердің міндеттемелері емес. Монетарлық алтын, орталық (Ұлттық) банктің немесе ақша-кредит реттеу органдарының меншігіндегі, елдің ресми халықаралық резервінің бір бөлігін кұрайтын жоғары сынамалы (995/1000 және жоғары) кұймалар мен металл ақшалардан тұрады.

SDR — ХВҚ кұрған және дуркін — дүркін ХВҚ-ға мүше елдердің арасында әрқайсысының үлесіне сайма-сай бөлініп берілетін халықаралық резерв активі. SDR мемлекет үкіметі немесе халықаралық қаржы үйымдарының шектеулі саныңың иелігінде ғана бола алады және ол тек өсы топ арасында алмаса алады.

Кесте 2

Қазақстан Ұлттық банкінің таза сыртқы активтер бойынша монетарлық шолу

Млн. теңге

ҚҰБ статистикалық бюллетень,2006

2)   Ішкі   активтер   таза   (нетто)   айқындаманы немесе Қазақстан Республикасының ішкі экономикасы секторлары бойынша талаптар мен міндеттемелердің арасындағы айырмашылықты білдіреді.

ҚҰБ бойынша монетарлық шолудағы таза сыртқы және таза ішкі активтер сомасының жиынтығы ҚҰБ-нің пассивтеріне тең.

Ішкі активтер құрамы:

— Орталық Үкіметке қойылган таза талаптар;

—   банктерге   койылған   талаптар   (ҚҰБ-нің  ноттарын қөспағанда);

— банктік емес қаржы ұйымдарына койылған талаптар;

өзге экономикага койылган талаптар (қаржы институтына жатпайтын мемлекеттік / мемлекеттік емес үйымдарға, үй шаруашылықтарына);

—   басқа   нетто   талаптар   (басқа   міндеттемелер   мен банктер капиталын алып тастағандағы басқа қаржы және қаржылық емес активтер)(кесте 3).

Кесте 3

Қазақстан Ұлттық банкінің таза ішкі активтері бойынша монетарлық шолу

Млн.теңге

Кесте 3 жалғасы

ҚҰБ статистикалық бюллетень,2006

3)   Пассивтер мынадай:

—  резервтік ақша және ЕДБ мен банктік емес қаржы үйымдарының басқа депозиттері мен кредиттері (РЕПО операциялары).

Резервтік ақша (ақша базасы) Ұлттық Банктің кассасындағы ақшаны қөспағандағы (ҚҰБ-тен тыс қолма — қол ақша) Қ¥Б айналысқа шығарған қолма -қол ақшадан, екінші деңгейдегі банктердің аудармалы және басқа депозиттерінен, банктік емес қаржы және қаржылык емес ұйымдардың аудармалы депозиттерінен, мемлекеттік және қаржы институттарына жатпайтын мемлекеттік емес үйымдардың Ұлттық Банктегі теңгедегі ағымдағы шоттарынан құралады. Аудармалы    депозиттер    —    барлық    келесі депозиттер, олар:

1) әрқашан айыппұлсыз және шектеусіз атаулы кұнымен ақшаға ауыстырылады;

2) чектің,   траттың   немесе   жиро-кепілдіктің   көмегімен

еркін айнапады;

3) төлемдер жүргізуде кең қолданылады. Аудармалы депозиттер қысқа ақша массасының бір бөлігі болып табылады.

Кесте 4

Қазақстан Ұлттық банкінің таза ішкі пассивтері бойынша монетарлық шолу

Кесте 4 жалғасы

ҚҰБ статистикалық бюллетень,2006

Басқа депозиттер — негізінен олар, белгілі уақыт аралығынан кейін ғана алынатындығы немесе әртүрлі шектеулері жай коммерциялық операцияларда біраз қолайсыздық туғызатын және жинак механизміне койылатын талаптарға жоғары дәрежеде сай келетін жинақ және мерзімдік депозиттер. Басқа депозиттер, сонымен қатар, шетел валютасында тұлғаланған басқа салымдар мен депозиттерді де қамтиды.

ЕДБ бойынша монетарлык шолу екінші деңгейдегі банктердің баланстары негізінде жинакталады және оның құрамы таза сыртқы активтерден (ЕАВ-дағы таза ішкі активтер және БВТ-дегі баска таза сырткы активтер), ішкі активтерден (резервтер, ҚҰБ-ке койылған басқа талаптар, Орталық үкіметке койылған таза талаптар, аймақтық және жергілікті басқару органдарына қойылған талаптар, банктік емес қаржы ұйымдарына, мемлекеттік және қаржы институтына жатпайтын мемлекеттік емес ұйымдарға, ҮШҚК БКМ-ге (үй шаруашылықтарына кызмет көрсететін бейкоммерциялық мекемелер), үй шаруашылыктарына қойылған талаптар, басқа таза активтер) және пассивтерден (аудармалы және басқа депозиттер, бағалы кағаздар, кредиттер, төлеуге берілетін баска шоттар) тұрады.

Банк жүйесі бойынша монетарлық шолу ҚҰБ мен ЕДБ-дің монетарлық шолуларын шоғырландыру негізінде топтастырылды. Ол таза сыртқы активтерді, таза ішкі активтерді және пассивті қамтиды. Банк жүйесінің таза сыртқы және таза ішкі активтері пассивпен тең түседі. Банк жүйесінің пассивтері экономика секторлары бойынша егжей тегжейленген айналыстағы қолма-қол ақшаны, аудармалы және басқа депозиттерді қамтиды.

Ақша массасының құрамы айналыстағы қолма-қол ақшадан, аймақтық және жергілікті баскару органдарының, банктік емес қаржы ұйымдарының, мемлекеттік және каржы институтына жатпайтын мемлекеттік емес ұйымдардың, ҮШҚК БКМ-нің, үй шаруашылыктарының аудармалы және басқа депозиттерінен тұрады.

Депозиттік ұйымдардың монетарлық шолуы ҚҰБ, ЕДБ және кредиттік серіктестіктердің баланстары негізінде жинақталады. Кредиттік серіктестіктері, ХВҚ-ның Басшылығына сәйкес, депозиттік ұйымдадың қосымша секторына жатады, себебі олар қаржы делдалдығы болып есептелетін банк операцияларының жекеленген түрлерін жүргізеді және кең ақша массасының ұлттық анықтамасына кіретін міндеттемелер шығарады. Депозиттік ұйымдар шолуының ақша массасының құрамы депозиттІк ұйымдардан тыс айналыстағы қолма-қол ақшадан, аймақтық және жергілікті басқару органдарының, банктік емес каржы үйымдарының, мемлекеттік және қаржы    институтына   жатпайтын    мемлекеттік   емес ұйымдардың,            ҮШҚК            БКМ-нің,            үй- шаруашылықтарының аудармалы және басқа депозиттерінен тұрады.

Депозиттік емес қаржы ұйымдарының монетарлық шолуы казіргі кезде ипотекалык компаниялар мен Даму банкінің баланстары негізінде жинақталады. Қызметінің негізгі түрлеріне сәйкес бұл ұйымдар басқа каржы ұйымдарының қосымша секторына жатады. Шолудың пассивтері депозиттік емес қаржы ұйымдарының қаржы кұралдары мен экономика секторлары бойынша егжей-тегжейленген міндеттемелерінен тұрады.

Қаржы секторының ішінара шолуы ҚҰБ, ЕДБ, кредиттік серіктестіктері, ипотекалық компаниялары және Даму банкінің шоттарын қамтиды. Алдағы жоспарда бұл шолуды сактандыру (кайта сақтандыру) компаниялардың, жинақтау зейнетақы қорларының және басқа қаржы ұйымдарының шоттарын қоса толықтырылу негізінде қаржы секторы бойынша толық шолу ұсынылмақ. Бұл шолудың пассивтері ақша массасына кіретін (айналыстағы қолма-қол ақша, экономика секторлары бойынша егжей-тегжейленген аудармалы және баска депозиттер) міндеттемелермен қатар ақша массасына кірмейтін, қаржы кұралдары мен экономика секторлары (міндеттемелері ақша массасының Ұлттық анықтамасына кірмейтін экономика секторлары мен қосымша секторлары) бойынша егжей-тегжейленген міндеттемелерден де түрады.

Қазақстанның ӘСБ-не енуіне орай, Қазақстанның қаржыгерлер ассосациямен   ағымды кезеңде қаржы саласында    шетелдік капиталдаңы болуына шектеуді кезеңдер алудың, отандық қаржы құқралдарының бәсекелік қабілеті және  қаржылық тұрақтылығын  арттыруға бағытталған іс- шаралардың ұсыны жасалды. Қазақстанның жалпы экономикасының және қаржы саласының соңғы қызмет нәтижелерін  төмендегі кестеден көруге болады  (Кесте 5).

2002- 2006 жыл аралығында банктердің жалпы активі 6,6 есеге артып  2 трлн.тегеден асты (17 млрд. АҚШ доллары). Елдің ішкі ІЖӨ активтердің үлесі  16,9%  — 47% өсті (кесте 5 ).

Кесте 5

Қазақстан экономикасының банк жүйесінің  негізгі көрсеткіштері , %

Қазақстан қаржығерлерінің V1 конгресі, Алматы; 2006.

Кестеден көріп отырғанымыздай тұрақты макроэкономикалық жағдайда Қазақстанның банк саласы  бірқалыпты дамуда.

2001 жылмен салыстырғанда несиелік протфель сапасы төмендеген. Бұл  несие операцияларының арттуымен түсіндіріледі (Кесте 6).

Кесте 6

1999-2004 жылдар аралығындағы банк активтері мен капиталдары

Банк жүйесінің өздік капиталы  4,5 есе артып 2006 жылы   валютанылық эквиваленте 2 млрд. АҚШ доллары   (311,2 млрд.теңге). Оның ІЖӨ -де үлесі  3,4 — 6,5% өсті. Бірақ бұл көрсеткіштің өсу қарқыны  өзіндік капиталдың өсу қарқыныңан алып отыр  20,2% — 14% төмендеген.

Соңғы төрт жылда ЕДБ –дің берген неселерінің жалпы көлемі 9 есе артқан. 2004 жылы  1 328,9 млрд. теңгені құраған  ( 10 млрд. АҚШ доллары).  ЖІӨ -де несиелердің үлесі   7,4% — 28% өсті.

Ұзақ мерзімді несиелердің үлесі  несие протфелінде  49% — 66% өсті. Шағын бизнес субъектілернің несие көлемі  2001 жылдың басынан 7 есеге өсті.

Қарстырылып отырған кезеңде несиелеудің орташа ставкасы 20,7% — 12,6% төменеді, оның ішінде жеке тұлғаларға  24,4% — 17,5% төмендеді, заңды тұлғаларға  20,5 — 11,7% төмендеді (Кесте 7).

Кесте 7

Экономикаға берілген несиелер

Қазақстан қаржығерлерінің V1 конгресі, Алматы; 2006.

Суреттен көріп отырғанымыздай 2000 жылы тартылған салымдар екінші деңгейлі банктерде 6 есе өскен, 2004ж.  1 трлн.теңге немесе  7,5 млрд. АҚШ доллары. Мұнда тұрғын халықтың депозиттері жалпы сомасында  32 — 40% өсті.

Шетел валютасындағы депозиттердің үлесінің төмендеуі соңғы екі жылдағы теңгенің тұрақтануымен және сыйақы ставкаларының бұл депозит категорияларына төмендігімен түсіндіріледі. Соған қарамастан шетел валютасындағы және теңгелік депозиттердің қатынасы сақталынып қалуда.

2004 жылы тартылған депозиттердің үлесі ЖІӨ 21% өсті (Кесте 8).

Кесте 8

Банктердің тартылған қаражаттарының  көрсеткіштері

Кесе 8 жалғасы

Қазақстан қаржығерлерінің IV конгресі, Алматы; 2004.

2006 жылы банк жүйесінің таза табысы  34,9 млрд. теңге құраған (Кесте 9).

Кесте 9

Банк жүйесінің табыстылық көрсеткіштері

Қазақстан қаржығерлерінің V1 конгресі, Алматы; 2006.

Жүйедегі банктердің қызметінің қаржылық нәтижесі бұл таза табыс, соңғы 4 жылда оның үлесі 3,2 есе артып,  2006 жылы  30,1 млрд. теңге немесе  210 млн. АҚШ доллары.

2005 жылғы  бойынша ЕДБ – тер табыс салығын төлегеннен кейін 30,1 млрд. жиынтық таза табысқа қол жеткізді.

Табыстардың жиынтық көлемі 233,8 млрд. теңге құрады (2005 жылдың 1 қаңтардағы жағдайы бойынша 227,1 млрд. теңге), шығыстардың жиынтық көлемі 203,7 млрд. теңгені құрады.

Кесте 10

Банк секторының табыстылығы,млрд. теңге

Пайыздық табыстар құрылымында негізгі үлесті қызмет көрушілерге берілген зайымдардан сый ақы алумен байланысты табыстар құрайды (83,9 немесе 117,4 млрд. теңге),ал пайыздық шығыстар құрылымында  қызмет көрушілердің талаптары бойынша сый ақы төлеумен байланысты шығыстар (70,4 немесе 42,7 млрд. теңге) құрап отыр.

Тағы мынаны да айта кеткен жөн,таза пайыздық емес табыстар құрылымында таза комиссиялық табыс 32,18 % — ға ұлғайып, 2004 жылдың 1 қаңтардағы жағдай бойынша 23,0 млрд. теңге құрады (01.01.03 ж. жағдай бойынша 6,6 млрд. теңге).

Дилингтік операциялар бойынша таза табыс 9,2 млрд. теңге құрады (2005 жылғы жағдай бойынша 6,6 млрд. теңге).

Банк секторының былтырғы жылға табыстылық кофиценті ұлғайды.Табыс салығын төлегенге дейінгі таза табыстың жиынтық активтерге (RОА) қатынасы 2,03% құрады (01.01.03ж. жағдайы бойынша – 1,96%), табыс салығын төлегенге дейінгі таза табыстың өзіндік капиталға (RОЕ) қатынасы – 14,6% құрады (01.01.03ж. жағдайы бойынша – 13,8%).

Кесте 11

Банк жүйесінің табыстарын көрсететін жиынтық көрсеткіштер

2006 жылдың 1 кварталында банктік сектордың жийынтық пайдасы шамамен Т 6,3 млрд. құрады.Былтырғы жылдың 1 кварталына қарағанда,ол кезде несиелік портфельдің табыстылығы 15-16% деңгейінде тұрған,ал биылғы жылғы қысқа мерзімді валюталық несиенің табысын төмендету есебінен ол 14% — дан 12% — ға дейін кезектеп төмендеуді жалғастырды.Компенсация қандай да бір көлемде жеке тұлғаларды қымбат несиелендіру есебінен жүріп отырды.

Барлық банктерге тұтынушылық несиелендіру көлемін ұлғайту жеңілге соғып жатқан жоқ.Бірақ Халық Банкінің жоғарыды аталған көрсеткіші 2004 жылыдың наұрыз айымен салыстырғанда әжептеуір өсті,ол 2,5 еседен жоғары болып (Т1107 млрд.) Т 19,0 млрд. жетті.

Сонымен бірге, табыстарды көтеру үшін, банктің жиынтық активтері қалыпты өсумен бірге (наурыз айында ол Т1,2 трлн. немесе Т 7,9 млрд.) бірті бірте теңгеге аударылуда.

Мұндай тенденция  2005 жылдан бері жалғасып келеді, ол кезде активтер үлесі 67,5 % — дан 67,1% — ға төмендеді. Түсінікті,өзгеріс үлкен емес, бірақ та банктер шетелден көп қарыз алды, ал депозитке келетін болсақ, тұрғындардың долларлық депозиттерден теңгелік депозиттерге ауысуға онша құлқы болмады. Қаңтар айында депозиттер көлемін қысқартқан соң, банктерде өсу басталды.

Кесте 12

Таза табыс көлемі бойынша алдыңғы қатарлы банктердің ондығы

 (“А” категориясы, КАSЕ), мың теңге

Ақпан айында резиденттердің депозиттерінің жалпы көлемі 6,3% — ға ұлғайды, ал наұрызда 2,4% — ға, сәүір айының басында ол шамамен 4,2 млрд. АҚШ долларын құрады.Теңгеге деноминация жасалған, тартылған салымдар сырттан келген валюталарды жапты.

Кесте 13

Капитал көлемі бойынша  Қазақстанның алдыңғы қатарлы банктерінің ондығы. (“А” категориясы,КАSЕ), мың теңге

Сәүір айының басында теңгелік депозиттердің үлес салмағы 44,7% — ға дейін өсті.Бұл банктердің несиелік саясатында көрініс табуда.

Дәл солай, депозиттер секілді, ұлттық валютадағы несиелердің өсуі  жалғасуда.Нәтижесінде наұрыз  айында ақпан айымен салыстырғанда теңгелік несиелердің үлес салмағы 1,1%   — ға өсіп, Т 696,7 млрд. құрады (шамамен $ 4,6 млрд.).

Банк капиталы өсе бастады, бұл өз кезегінде несиелендіру мен табыстың көлеміне оң әсер беруі тиіс.(кесте 14)

Кесте 14

Капитал көлемі бойынша  Қазақстанның алдыңғы қатарлы банктерінің ондығы. (“А” категориясы,КАSЕ), мың теңге

Сондықтан жиынтық өзіндік капитал 4,7% — ға өсті, Е 168,9 млрд.($ 1,1 млрд.) дейін.Егер де жағдай осылай сақталатын болса, онда банктер бір қарыз алушыға белгіленген лимиттерді ұлғайтып, өздерінің қызмет көрушілерінен қорықпай несиелендіре алады.

 Коммерциялық банктердің банкингтік қызметін экономикалық талдау  (АҚ “Каспиий банкі” маретиалдары негізінде )

Банк Қазақстан Республикасының ең ірі 6 банкінің құрамына енді және 3-ші жыл қатарынан активтердің ұлғаю динамикасы (138%) бойынша алда болды.

АҚ  “Каспиий банкі” филиалының 2005 жылғы қызмметі төмендегі қаржылық көрсеткіштермен сипатталынады (кесте 15).

Кесте 15

Қаржылық көрсеткіштер

мың теңге

Табыс салығын алып тастағандағы таза табыс 72.195,8  мың теңге, жоспарлы сома 71.676,5 мың теңге, жоспар  100,7% орындалып, оның артуы 519,3 мың теңге.

Қызметтің негізгі бағыттары бойынша филиал табысының жіктелінуі(кесте 16):

Кесте 16

Табыстың негізгі баптары

мың теңге

Табыстың көп таза табыс әкелен бабы, клиенттерге берілген несиелер бойынша пайыздық табыс, жалпы табыстың   68,0% құраған,  комиссионндық табыстар  20,7%  және  дилингтік  операциялардан – 10,1%.

2003-2005 жылдардағы қаржылық көрсеткіштердің серпіні төмендегідей (сурет ):

Филиал шығындары 2005 жылы  157.289,4 теңгені құраған. Шығындардың негігі бабтар бойынша жіктелінуі:

Кесте 17

Шығындардың негізгі баптары

мың теңге

 Есепті жылдағы жалпы шығындар 157.289,4 мың теңге, жоспарлы

129 753,1 мың теңге , шығынның артуы 27.536,3 мың теңге. Шығынның артуының негізгі бабы  13 392,7 мың теңгені құрап, «Бас банкпен есеп айырулар бойынша пайыздық шығындар  (несие ресурстары бойынша)», филиалдың ссудалық портфелінің артуымен болып отыр.

Шығынның артуының негізгі бабы  9.470,3  мың теңге соманы құрап,  «Займдар клиенттері бойынша қамтамасыздандыруға бөлу». 2005 жылдың 1 қаңтарында несиелер бойынша  14.352,1 мың теңге сомада провизия құрылған, ал жоспарлы сома 4 881,9 мың теңге.

Шығынның артуы жеке тұлғалардың мерзімді депозиттерінің көлеміне әсерін тигізді, олар бойынша есптелген пайыз сомасы 15 452,1 мың теңге, жоспарланғаны  10.778,1 мың теңге , ауытқу 4.674,0 мың теңгені құрап отыр.

   Филиалдың ссудалық портфелі 2004 жылдың 1 қаңтарында  905590,0 мың теңге құраған. Өткен жылмен салыстырмалы ссудалық портфель 11533,0 мың теңгеге артқан немесе  1,29% артқан.

Қыркүйек айында ссудалық портфельдің көлемінің төмендеуі ЖШС “Арай ” несиесін 542 000 000 теңгеге жауып, өзге банкке ауысуымен байланысты. Бұл ссудалық портфельдің төмендеуіне әкеледі.

Ссудалық портфель 55,9%  дейін өзінің татқан қаражаттары және өзіндік капиталдың есебінен қаржыландырылады және  44,1% Бас банктен алынған несие ресурстарының есебінен қаржыландырылады (кесте 18).

Кесте 18

ССудалық портфельдің мерзім бойынша жіктелінуі

мың теңге

Кестеден көріп отырғанымыздай 2004 жылыдың басында қысқа мерзімді несиелердің  көлемінің төмендеуі ЖШС “Арай” филиалдың қарыз алушыларының қатарынан кетуімен түсіндіріледі.. мерзімі 12 айдан жоғары ұзақ мерзімді несиелердің артуы кіші және орта бизнес тармақтарынан жаңа клиенттердің келуімен түсіндіріледі.

Кесте 19

2005 жылғы берілген несиелердің көлемі

мың теңге

2005 жылы филиалмен  943 несие 1 559 737,0  мың теңге жалпы сомада берілген. Корпоративтік клиенттерге 40 несие  893 009,0 мың теңгеде берідлген, кіші және орта бизнес субьектілеріне  701 несие 489 981,0 мың теңге сомада берілген, жеке тұлғаларға тұтыну мақсатында  202 кредита  176 711,0 мың теңге сомада несие берілген..

Кесте 20

Несиелеу бағдарламалары бойынша ссудалық портфель

мың теңге

Несиелеу бағдарламалары бойынша ссудалық қарыз төмендегідей:

Суреттен көріп отырғанымыздай жалпы ссудалық портфельдің 44,1% корпоративтік клиенттерге берілген несиелер құрайды. Ірі клиенттердің бірі ААҚ “Қайнар”, оның қарызы – 330 000 мың теңге немесе  жалпы портфельдің 36,4% құрайды, ЖШС «Бапон» – 24 049 мың теңге, ЖШС  «Охранное агентство Беркут-О»- 45 000 мың теңге.

Корпоративтік клиенттрді тарту банк аралық бәсекелестің өсуінен қиындай түсуде.1000000 АҚШ долларынынан жағар сомада несиеленетін клиенттер анктен бірінші рет несие алып отырған жоқ, недеше олардың әр қайсысының несиелік тарихтары бар және банк жеңілдіктерін қолданады.

Филиалдың несие саясатының бошақ бағытының бірі орта және шағын бизнес субъектілерін несиелендіру. 2003 жылы шағын және орта бизнес субъектілеріне  345 660,0 мың теңге немесе жалпы ссудалық портфельдің 38,2% жұмсалған..

Шағын және орта бизнес субъектілеріне берілген несиелер, мың теңге

Сурет

Кесте 20

Ссудалық портфельдің жіктелінуі

мың теңге

01.01.2005 жылға ссудалық портфель сапасы

• Стандартты несиелер– 896 634,0 мың теңге, филиалдың жалпы ссудалық портфельінің  99,0% құрайды;
• Күмәнді – 6 345,0 мың теңге, филиалдың жалпы ссудалық портфельінің 0,7% құрайды;
• Үмітсіз – 2 611, 0 мың теңге, филиалдың жалпы ссудалық портфельінің 0,3% құрайды.

Филиалдың жалпы ссудалық портфельінің 99,0% стандартты несиелер құрайды, портыель сапасының төмендеуі ЖШС БК ТП «Южмаш-К» және Моложавской С.В. несиелерін үмітсіз категориясына жатқызумен байланысты. 2005 жылдың 2- жартыжылдықта үмітсіз несиелердің көлемі  16 141,0 мың теңгеге төмендеген.

2005 жылдың ақпан айында ЖШС СКТП «Южмаш-К» провизиялар көлемі   100%  және  22 461,2  мың теңге. Өткізілген іс шаралардың нәтижесінде жалпы қарыз   24 796,10 АҚШ  долларына қысқартылған, мұнда сонымен қатар кепіл мүлікті сақтап қалынған. 2003 жылдың 29 желтоқсанында кепіл мүліктерге сауда жарияланған, кейінгі сауда 16 ақпанда жарияланды. Филиал Оңтүстік Қазақстан обысының ауданаралық экономикалық сотына кепілге қойылған мүліктерге ешқандай кедіргісіз иелену құқын беру туралы  иск берді. Кепілге қойылған мүліктерді сатыр алшыларды табуда іс-шаралар жүргізілуде.

 Кесте 21

2005 жылға құрылған провизиялар

2003 жалы жеке тұлғаларға 202 банктік займ 171 974,0 мың теңге самада берілді, бұл өткен жылмен салыстырғанда  93 633 мың теңгеге артық.

Кесте 22

Мерзім бойынша ссудалық портфельдің жіктелінуі

мың теңге

Тұтыну мақсатындағы несиелер 6 айдан 10 жылға дейін берілген, оның негізгі үлесі 98,6%  немесе   158 593,0 мың теңге ұзақ мрзімді несиелер, қысқа мерзімді несиелер 1,4   немесе 2288,0 мың теңгені құраған.

2005 жылы жеке тұлғалардың депозиті:

— теңгеде – 4119 немесе 122 427,0 мымың теңге;

— АҚШ долларында  — 1424  немесе  120 412,0 мың теңге құраған.

2005 жеке тұлғалардың депозитерінің көлемі 1 кварталда төмендеген. Депозиттік базаның төмендеуіне мерзімі біткен 2 мерзімді депозиттің төленуі

4 808,9 мың теңге  және 1 мерзімді депозиттің клиенттің өтінішімен уақытынае дұрын қайтарылуы 3 936,1 мың теңге ықпал етті.

Кесте 24

Жеке тұлғалардың депозит түрлері бойынша жіктелінуі

мың теңге

01.01.2005 жылы жоғарғы үлесті мерзімді депозиттер199 057 мың теңге құрайды. Өткен жылы жеке тұлғалардың депозитерін тартуда белсенді іс-шаралар жүргізілді, ол өз кезегінде оңтайлы нәтижелер берді.. II квартал ішінде жке тұлғалардың депозиттері 31 204,0 мың теңгені құраған, ал III кварталда – 55 578,0 мың теңгені құрап отыр.

Қолма-қол шетел валюталарын сату-сатып алу операцияларынан табыстар 5 860,1 мың теңге.

Банктің жалпы қызмет көрсеткіштерінен 2005 жалға мынадай стратегиялық бағыттағы шараларды атқару  қажет:

—         банк өнімдерін белсенді түрде жарнамалау;

—         белсенді жарнаманың негізінде депозиттік базаны арттыру;

—         шағын және орта бизнестер бойынша несиелерді арттыру;

—         клиенттерге қызмет көрсету сапасын арттыру;

—         жаңа банк өнімдерін енгізу;

—         аймақтық нарықтар бойынша меркетингтік жұмыстар жүргізу;

—         нарықтарды зерттеу, АКБ ашу мүмкіндіктерін қарастыру.
Тағы рефераттар

• Есеп жүйесін стандарттаудың қажеттігі
• Жас ерекшеліктері туралы ұғым. Белгілі кезеңдерге бөлінуі
• Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов
• Оқиға болған жерді қараудың дайындық сатысы
• Қазақ тіліндегі шақ категориясы және оны зерттеудегі Ы.Е.Мамановтың үлесі