Еңбек шығыны мен жалақының калькуляциясы ЕНиР негізінде құрастырылады және технологиялық есептер мен техника – экономикалық көрсеткіштер құрастыру үшін негіз болып табылады.
Калькуляция (1 кесте) формасы бойынша құрастырылады. Калькуляцияны құрастыру келесідей ретте орындалуы керек:
Графа 1 – ЕНиР арқылы элементтің, конструкцияның [2], уақыт нормасы мен бағасы қолданылады;
Графа 2 – жұмыстың атауы ең алдымен негізгі жұмыстар орындалады;
Графа 3 – конструкцияның өлшем бірлігі;
Графа 4 – элементтін барлығы саны;
Графа 5 – ЕНиР бойынша арқылы уақыт – нормасы жазылады [2];
Графа 6 – ЕНиР бойынша арқылы бағасы жазылады [2];
Графа 7 – графалар 4 пен 5 көбейтіп еңбек шығыны адам-сағат;
Графа 8 – графалар 4 пен 6 көбейтіп еңбекақы теңге;
Графа 9 – ЕНиР арқылы жұмыспен байланысты жұмысшылардың құрамы.
Калькуляция орындалған соң графалар 7 мен 8 карталардың астында «БАРЛЫҒЫ» есептелу керек.
1 Кесте — Еңбек шығыны мен жалақының калькуляциясы
| 
 Негіздеу (ЕниР)  | 
 
 Жұмыстардың атауы  | 
 Өлшем бірлігі  | 
 Жұмыстар көлемі  | 
 
 Бірлік өлшемге  | 
 Бүкіл көлемге 
  | 
 Звено құрамы  | 
||
| 
 Уақыт мөлшері адам- сағат  | 
 Бағасы (руб.)  | 
 Еңбек шығыны, адам- сағат  | 
 Жұмыстардың құны (руб.)  | 
|||||
| 
 1  | 
 2  | 
 3  | 
 4  | 
 5  | 
 6  | 
 7  | 
 8  | 
 9  | 
| 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
 
  | 
||
1 Есеп. Бірқабатты өнеркәсіптік ғимарат құрылысына (бастапқы мәліметтер – 2 кесте) еңбек шығыны мен жалақының калькуляциясын құрастыру
Шешімі. Еңбек шығыны мен жалақының калькуляциясын құрастыру үшін жұмыстардың көлемін есептеу керек.
Бұл үшін бастапқы мәліметтер арқылы ғимараттың жоспары мен кескінін орындаймыз (1, 2 сурет). Еңбек шығыны мен жалақының калькуляциясы 1 кестеде келтірілген.
2 Кесте – Бастапқы мәліметтер
Параметрлер | 
Нұсқалар | 
|||
| 
 1  | 
 2  | 
 3  | 
 4  | 
 5  | 
| Ғимарат ұзындығы, м | 
 72  | 
 144  | 
 72  | 
 144  | 
| Ғимарат ені, м | 48=2х24 | 
 54=3х18  | 
 36=1х36  | 
 36=2х18  | 
| 
 Шеткі және орта ұстындар қадамы, м  | 
 12  | 
 6  | 
 12  | 
 6  | 
| Шеткі ұстындардың массасы, т | 
 7,4  | 
 6,0  | 
 10,8  | 
 4,8  | 
| 
 Фахверк ұстындарының массасы, т  | 
 7,0  | 
 5,1  | 
 6,0  | 
 3,3  | 
| Орта ұстындардың массасы, т | 
 10,1  | 
 8,1  | 
 14,3  | 
 4,9  | 
| Кран асты арқалықтардың массасы, т | 
 10,7  | 
 5  | 
 8,5  | 
 —  | 
| Фермалар, аралық, м | 
 24  | 
 18  | 
 12  | 
 18  | 
| 
 Жабын тақталары, өлшемдері, м  | 
 3х12  | 
 3х6  | 
 3х12  | 
 3х6  | 
| 
 Қабырға панельдері, өлшемі, м  | 
 1,8х12  | 
 1,8х6  | 
 1,8х12  | 
 1,8х6  | 
| 
 Қабырға панельдері, өлшемі, м  | 
 1,2х12  | 
 1,2х6  | 
 1,2х12  | 
 1,2х6  | 
| Құрылыс құрылымдарының төменгі белгісі | 
 10,8  | 
 7,2  | 
 19,6  | 
 8,4  | 
Бақылау сұрақтары
- Техникалық мөлшерлеу дегеніміз не?
 - ЕНиР – дің мәні мен мазмұны ?
 - Уақыт мөлшері дегеніміз не?
 - Уақыт мөлшері қандай бірлікте өлшенеді ?
 - Өлшем бірлігі, өңдіру мөлшері дегеніміз не ?
 - Жұмыстардың еңбексыйымдылығы қалай анықталады?
 - Құрылыстағы жалақының түрлері?
 - Құрылыстағы бригадалар қандай болады ?
 - Еңбек шығыны мен жалақының калькуляциясы қандай мақсатпен құрастырылады ?
 
Әдебиет
1 Атаев Н.И. и др. Технология строительного производства. – М. : Стройиздат, 1987. – 189 с.
2 Единые нормы и расценки на строительные, монтажные и ремонтно-строительные работы. Сб. 4. Вып. 1. Монтаж сборных и устройство монолитных железобетонных конструкций. – М., 1987. –225 с.
3 Строительные нормы и правила 3.03.01.-87.  ч. 3. Несущие и ограждающие конструкций. Госстрой СССР. – М. : Стройиздат, 1987. – 162 с.
 
Тағы рефераттар
- Топырақтың ластануы
 - Нарықтық экономика жағдайында мақта шаруашылығының дамуы
 - Қоғамды жүйе ретінде әлеуметтік талдау
 - Валюталық операциялар курстық жұмыс
 - Азаматтық құқықтың негізгі элементтері