Кез  келген саланың  құраушы  бөліктері  мен  құрамдас  бөлшектері  арасында  бәскелестік  туындайды.  Бұл  экономикамыздың  дамуының  басты  шарты  болып  келеді,  себебі, бәсекелестік  бар болған  жағдайда тауар мен  қызмет  көрсетудің  сапасы да , бағасы  да  тиімді  болмақ.  Бұл  ретте  бәсекелестік  құраудағы негізгі  факторлар әр  түрлі  болып  келеді.  Әрине, ол ең  алдымен  кәсіпорынның   өнімінен  басталып, ары  қарай  технологиялар  дамыған  сайын,  халықтың  сұранысы мен тұтынушының қоятын  талаптары  жоғарылаған  сайын  жалғасып  жатады.  Осыған  орай  біз  туризмнің ұйымдық нысандары мен түрлерін  қарастыруды  жөн  көрдік.

Халықаралық және ішкі туризм туризмнің ұйымдық нысандары болып танылады.

Халықаралық туризмге біз  келесілерді  жатқызамыз:

  • келу туризмі — Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұрмайтын адамдардың Қазақстан Респубпикасы шегіндегі саяхаты;
  • шығу туризмі — Қазақстан Республикасының азаматтары Республикасында тұрақты тұратын  адамдардың  саяхаты;

Ал ішкі туризм дегеніміз — Қазақстан Ресубликасының  азаматтары мен оның  аумағында  тұрақты тұратын адамдардың Қазақстан Ресубликасының шегіндегі саяхаты аталады. Сонымен қатар турфирмалардың бәсекелестіктетерінде айтарлықтай  маңызды  рөл  ойнайтын  туризмнің келесі  түрлері  белгілі:

  • әлеуметтік,
  • экологиялық,
  • шытырман спорттық,
  • іскерлік,
  • конгрестік,
  • емдеу-сауықтыру,
  • мәдени-танымдық,
  • діни және басқа туризм.

Еліміздің аумағына келу туризмін ұйымдастырумен байланысты туристік қызмет көрсету туристік қызмет көрсету экспорты болып табылса, басқа елге шығуға байланысты туристік қызмет көрсету туристік қызмет көрсету импорты болып табылады.

Кез  келген саланың  дамуында мемлекет  басты  рөл ойнайды. Бұл  оның құрылымы мен ерекшеліктеріне,  атқаратын  қызметіне, өндіретін  өніміне,  халыққа  тигізетін пайдасына, басқа салармен  байланысына  қатысты болып келеді. Осы  ретте турфирмалардың  бәсекелестікке  қажеттілігі мен  оларды  ажырату факторларын  туристік қызметті мемлекеттік реттеудің принциптері  арқылы  көрсетуге  тырыстық..

Жоғарыда  аталғанға  сай мемлекет тарапынан келесі  реттегі жәрдем беріледі:

  • туристік қызметке жәрдемдесу және оның дамуы үшін қолайлы жағдайлар жасау;
  • туристік қызметтің  басым бағыттарын айқындау және қолдау;
  • Қазақстан Республикасы туралы туризм үшін қолайлы ел деген түсінікті қалыптастыру;
  • Қазақстан Республикасының туристері мен туристік ұйымдарының және олардың бірлестіктерінің қауіпсіздігін, құқықтарын қорғауды қамтамасыз ету, сондай-ақ олардың мүдделері мен мүлкін қорғау.

Сонымен  қатар  турфирмалардың  бәсекелестікке қажеттілігі  мен олардың  деңгейі мемлекеттік реттеу  барысында  қойылып, төменде  берілген мақсаттардың  орындалуынан танылады:

  • азаматтардың туристік қызмет саласында демалу, еркін жүріп-тұру құқықтарын қамтамасыз ету;
  • қоршаған ортаны қорғау;
  • туристерге тәрбие, білім беруге және оларды сауықтыруға бағытталған қызмет үшін жағдайлар жасау;
  • саяхат жасау кезінде азаматтардың қажеттерін қамтамасыз ететін туристік индустрияны дамыту;
  • туристік индустрияны дамыту есебінен жаңа жұмыс орындарын құру, мемлекеттің және Қазақстан Республикасы азаматтарының табыстарын молайту;
  • халықаралық туристік байланыстарды дамыту;
  • туризмді Қазақстан Республикасы экономикасының жоғары рентабельді саласы ретінде қалыптастыру;
  • туристік ресурстарды пайдаланған кезде Қазақстан Республикасының мемлекеттік мүдделерін ескеру, табиғи және мәдени мұраларын қорғау;
  • балалардың, жасөспірімдердің, жастардың, мүгедектер мен халықтың күнкөрісі төмен топтарының арасында туристік және экскурсиялық жұмысты ұйымдастыру үшін жеңілдікті жағдайлар енгізу;
  • туристік индустрияны инвестициялау үшін қолайлы жағдайлар жасау;
  • Қазақстан Республикасының аумағында келу туризмімен және ішкі туризммен айналысатын туристік ұйымдарды қолдау және дамыту;
  • ішкі және халықаралық туризм қажеттерін қамтамасыз ету үшін туристік қызметтің тиімді жүйесін құру;
  • туризм индустриясын, туризмге инвестицияларды дамыту жөніндегі саясатты айқындау;
  • туристік қызмет саласындағы қатынастарды жетілдіруге бағытталған нормативтік құқықтық актілерді қабылдау;
  • Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес туристік қызметті лицензиялау туристік индустрияның қызмет көрсетулерін стандарттау және сертификаттау;
  • бюджеттік заңдарға сәйкес туризмді дамытудың мемлекеттік бағдарламаларын әзірлеуге және іске асыруға бюджет қаржыларын бөлу;
  • туристік қызметті кадрмен қамтамасыз етуге жәрдемдесу;
  • отандық туристердің, туроператорлар мен турагенттердің және олардың бірлестіктерінің халықаралық туристік бағдарламаларға қатысуына жәрдемдесу;
  • ішкі және дүниежүзілік туристік рыноктарда туристік өнімді ұсынуға жәрдемдесу;
  • елдің туристік ресурстарын ұтымды және тиімді пайдалануды, есепке алу мен қорғауды қамтамасыз ету.

Сонымен  қатар  атаулы  салада  мемлекет   пен құзіретті органдар келесі  қызметтерді  атқарады:

  • туристік қызмет саласындағы қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілерді қабылдайды;
  • туристік қызметті лицензиялау ережелерін және туристік қызметке қойылатын біліктілік талаптарын бекітеді;
  • туристер аралауға тыйым салынған объектілер мен аумақтарды белгілейді;
  • туристік қызмет саласындағы мемлекеттік инвестициялық саясатты айқындайды;
  • туристік қызмет саласындағы ғылыми қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесін құрады;
  • туристік қызмет саласындағы мемлекеттік басқаруды асырады;
  • Қазақстан Республикасында туризм саласын дамыту  бағдарламасын әзірлейді;
  • туристік қызмет мәселелері жөніндегі нормативтік құқықтық жобаларын әзірлеуге қатысады;
  • өз құзыреті шегінде нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді, заңдарды қолдану практикасын жинақтап, оны жетілдіру жөнінде  ұсыныстар енгізеді;
  • туристік рынокқа зерттеу жүргізеді, халықаралық туристік рынокта және мемлекет ішінде Қазақстан туралы және оның туристік мумкіндіктері туралы ақпаратты әзірлеп, таратады;
  • өз құзыреті шегінде туристік қызмет саласындағы халықаралық шарттарды әзірлейді, жасасады және орындайды, халықаралык туристік ұйымдарда және туризм жөніндегі халықаралық іс-шараларда Қазақстан атынан өкілдік етеді;
  • атқарушы органдардың, меншік нысандарына қарамастан туристік және басқа да ұйымдардың туристік қызмет саласындағы қызметін үйлестіреді;
  • туристік қызмет көрсету рыногында бәсекені дамытуға жәрдемдеседі, онда меншік нысанына қарамастан барлық туристік қызмет субъектілері үшін тең жағдайлар жасайды;
  • стандарттау, метрология және сертификаттау жөніндегі уәкілетті органмен бірлесіп сертификаттау мен стандарттауды реттейді;
  • Қазақстан Республикасының туристік қызмет саласындағы заңдары мен нормативтік құқықтық актілерінің орындалуын бақылауды жүзеге асырады;
  • туристік қызмет субъектілеріне олардың қызметін ұйымдастыруға байланысты мәселелерде әдістемелік және консультациялық көмек көрсетеді;
  • туристік қызмет саласында халықты жұмыспен қамту шарасы ретінде кәсіпкерлікті дамытып, қолдайды;
  • туризмді дамытудың аймақтық бағдарламаларын әзірлеп, орындайды;
  • жергілікті туристік ресурстарды қорғау жөніндегі шараларды әзірлеп, енгізеді;
  • әкімшілік-аумақтық бірліктердің туристік қызмет көрсету рыногына талдау жасайды;
  • әкімшілік-аумақтық бірліктердегі туризмнің дамуы туралы талдау жасап, қажетті мәліметтерді уәкілетті органға береді;
  • турагенттік, туроператорлық қызметті және туризм нұсқаушысының қызмет көрсетуін лицензиялауды жүзеге асырады;
  • туристік қызмет көрсетулерді және туризм объектілерін жарнамалайды, туристік ақпаратты береді, туристік ақпарат орталықтарын құрады;
  • балалар мен жастар лагерьлерінің қызметіне жәрдем көрсетеді;
  • Туристік ақпарат орталығы өз қызметін уәкілетті орган бекіткен ережеге сәйкес жүзеге асырады.

Тағы рефераттар