Казакстан Республикасында тотенше жагдай туралы зандардын магынасы туралы қазақша реферат

Табиги жане техногендик сипаттагы жагдай туралы Казакстан Республикасынын заны

Негизги угымдар.

Тотенше жагдай – адамдардын каза табуына акелип соккан немесе акелип согуы мумкин, олардын денсаулыгына, коршаган ортага жане шаруашылык жургизуши объектилерге нуксан келтирген немесе келтируи мумкин, халыкты едауир дарежеде материалдык шыгындарга ушыратып, тиршилик жагдайын бузган немесе бузуы мумкин авария, зилзала немесе апат салдарынан белгили бир аумакта туындаган жагдай.

Табиги сипаттагы тотенше жагдайлар – дулей зилзала (жер силки- ниси, сел, кошкин, су таскыны жане баскалар), табиги орт, индеттер мен малдын жукпалы аурулары, ауылшаруашылык осимдиктеринин жане ормандардын кеселдери мен зиянкестери аркылы закымдануын тугы-

затын тотенше жагдайлар;

Техногендик сипаттагы тотенше жагдайлар — онеркасип, колик ава- риялары жане баска да авариялар, орт (жарылыс), кушти асер ететин улы, радиоактивти жане биологиялык жагынан кауипти заттарды тара- татын (тарату каупи бар) авария, уйлер мен гимараттардын кенеттен кирауы, богендердин бузылуы,  тиршиликти камтамасыз ететин электр-энергетика жане коммуникация жуйелериндеги, тазарту курылыс- тарындагы авария тугызатын тотенше жагдайлар;

Авария– технологиялык процестин бузылуы, механизмдердин,

жабдыктар мен гимараттардын закымдануы;

         Зилзала – тотенше жагдайдын пайда болуына акелип соккан жой- кын кубылыс;

Дулей зилзала – тотенше жагдайдын пайда болуына акелип соккан зилзала;

Апат – аймактык жане ири аукымды тотенше жагдайдын пайда бо- луына акелип соккан жойкын кубылыс;

Тотенше жагдайлардын алдын алу– алдын ала жургизилетин жане тотенше жагдайлардын пайда болу катерин мумкин болганынша азай- туга, адамдардын денсаулыгы мен омирин сактауга, залал мен матери- алдык шыгын молшерин кемитуге багытталган шаралар кешени.

Тотенше жагдайларды жою– тотенше жагдайлар пайда болган кезде жургизилетин жане адамдардын омирин сактап, денсаулыгын кор- гауга, залал мен материалдык шыгындар колемин азайтуга, сондай-ак тотенше жагдайлар аймагынын одан ари таралмауына багытталган куткару, авариялык-калпына келтиру жумыстары мен баска да кезек куттирмейтин жумыстар.

ХАЛЫКТЫН РАДИАЦИЯЛЫК КАУИПСИЗДИГИ ТУРАЛЫ  Казакстан Республикасынын Заны.

       Осы Зан халыктын денсаулыгын иондаушы саулелендирудин зиянды асеринен коргау максатында онын радиациялык кауипсиздигин камтама-

сыз ету саласындагы когамдык катынастарды реттейди.

   1 Радиациялык кауипсиздик –белгиленген нормаларга сайкес кызмет-

шилерге , халыкка жане коршаган ортага радиациялык асерди шек-

тейтин шаралар кешенимен камтамасыз етилген радиациялык жаг-

дайдын жай-куйи;

2 Иондаушы саулелендиру – ортамен озара арекет кезинде турли бел-

гилердеги иондар тузетин, зарядталган, зарядталмаган болшектер мен

фотондардан туратын саулелендиру;

3 Табиги радиациялык аягарыш саулеси жане жерде, суда, ауада, био-

сферанын баска элементтеринде, тамак онимдери мен адам органи-

зминде оздигинен болинген табиги радионуклеидтердин саулеси шыга-

ратын саулелендиру молшери;

4 Техногендик  озгертилген радиациялык орта – адам кызметинин

натижесинде озгерген табиги радиациялык орта;

5 Асерлимолшер – адам организми мен онын жекелеген органдары-

нын радиациялык сезимталдыгын ескере отырып, олардын сауле

алуынын кейиндеги зардаптарынын пайда болуы катеринин

шамасы ретинде пайдаланылатын иондаушы саулелендирудин

синирилген энергиясынын шамасы;

6  Бакыланатынаймак – радиациялык бакылау, адамдарды жиберу

жане олардын туруы жонинде арнаулы ережелер колданылатын

аумак;

7  Кызметшилер  — тикелей иондаушы саулелендиру коздеримен турак-

ты немесе уакытша жумыс истейтин жеке тулгалар;

8  Радиациялыкавария – атом энергиясын колдану объектисин

кауипсиз пайдалану шегинин бузылып, бул орайда адамдардын белги-

ленген нормалардан тыс сауле алуына немесе коршаган ортанын

радиоактивти ластануына акеп согуы мумкин немесе акеп соккан

радиоактивти онимдердин жане /немесе иондаушы саулелендирудин

калыпты пайдалану жобасында козделген шектен асып кетуи;

9  Радиациялыккорганыш– радиациялык кауипсиздикти камтамасыз

етуге багытталган радиациялык-гигиеналык, жобалау-  конструк-

торлык, техникалык жане уйымдык шаралар жиынтыгы;

10  Радиациялыкмониторинг– иондаушы саулелендиру коздерин

пайдаланатын объектилерди де, коршаган ортада да радиациялык

жагдайдын жай-куйин жуйели турде байкап отыру;

11  Араласуденгейи – жол берилмейтин молшердин шамасы, оган

жеткен кезде, созылмалы немесе авариялык сауле алу жагдайы

туындаган реттерде коргау немесе авариядан кейинги шаралар

колданылады.

 

Азаматтык корганыс туралы Казакстан  Республикасынын Заны

Негизги угымдар:

Осы Занда мынадай угымдар мен терминдер пайдаланылады:

Азаматтык корганыс— баскару органдарынын мемлекеттик жуйеси

мен бейбит жане согыс уакытында ел халкын, шаруашылык жургизу объектилери мен аумагын осы замангы закымдау куралдарынын закымдау (кирату) факторларынын асеринен, табиги жане техногендик сипаттагы тотенше жагдайлардан коргау максатында жургизилетин жалпы мемлекеттик шаралардын жиынтыгы;

— Азаматтык корганысты баскару органдары – бейбит жане согыс

уакытында Азаматтык корганыс шараларына басшылык жасайтын жане олардын орындалуын камтамасыз ететин Казакстан Республикасынын орталык жане жергиликти аткарушы органдары, барлык меншик нысанындагы уйымдар;

Эвакуациялык органдар – халыкты, материалдык казыналарды

кауипсиз аймакка эвакуациялау, оларды орналастыруды, ондиристик кызметти жане тыныс-тиршиликти уйымдастыру ушин орталык жане жергиликти аткарушы органдар, барлык меншик нысанындагы уйымдар куратын эвакуациялык жане эвакуациялык-кабылдау комиссиялары;

Азаматтык корганыс куштери — Азаматтык корганыстын аскер

болимдери, аумактык, объектилик курамалар, Азаматтык корганыс пен тотенше жагдайлар кызметтеринин курамалары, жедел-куткару отрядтары;

Азаматтык корганыс болимдери – Казакстан Республикасынын

Укимети куратын Азаматтык корганыстын аскер болимдери;

  Азаматтык корганыс курамалары — облыстарда, калаларда,

аудандарда, орталык жане жергиликти аткарушы органдарда, уйымдар да курылатын аумактык жане объектилик курамалар, Азаматтык корганыс пен тотенше жагдайлар кызметтеринин курамалары;

Азаматтык корганыс жане тотенше жагдайлар кызметтери  —

—           Казакстан Республикасы Укиметинин шешимимен курылатын,

акимдер, орталык жане жергиликти аткарушы органдар, уйымдар куратын республикалык, облыстык, аудандык, калалык Азаматтык корганыс пен тотенше жагдайлар кызметтери;

Жедел куткару отрядтары – жол катынасы киын аудандарда

жане аса курдели объектилерде издеу-куткару жумыстарын жургизуге арналган республикалык, облыстык, калалык, аудандык уйымдар;

“Баршаныздын назарынызга !” дабылы – Азаматтык корганыс-

тын дабылдамалармен жане баска да дабыл беру куралдарымен берилетин бирынгай дабылы. Осы дабыл бойынша халык телевизорларды,  радионы жане баска да акпарат кабылдау  куралдарын иске косып коюга, берилип жаткан акпаратты мукият тындап, ис-арекет тартиби мен журис-турыс ережелери жониндеги талаптарды орындауга миндетти;

Коргану курылыстарынын коры — ондиристик кызметшилер мен

халыкты осы замангы закымдау куралдарынан, сондай-ак табиги  жане техногендик сипаттагы тотенше жагдайлар кезинде арнайы коргауга арналган колда бар барлык инженерлик курылыстардын жиынтыгы;

Шаруашылык жургизу объектилери — онеркасип, ауыл шаруашылык ондирисинин жане когам кызметинин баска да салаларынын мудделери ушин пайдаланылатын уйлер, гимараттар жане баска да курылыстар.

   Орт кауипсиздиги туралы Казакстан Республикасынын заны 

Негизги  угымдар

Осы занда мынадай негизги угымдар колданылады:

Орт кауипсиздиги  — адамдардын, муликтин, меншиктин, когам мен

мемлекеттин орттен коргалу жай-куйи;

Орт – адамдардын омири мен денсаулыгына, когам мен мемле-

кеттин мудделерине зиян, материалдык залал келтиретин бакылаусыз

жану;

Мемлекеттик орт кадагалауы — орт кауипсиздиги талаптарынын

сакталуын бакылау жане олардын бузылуына жол бермеу максатында мемлекеттик ортке карсы кызмет органдарынын лауазымды адамдары жузеге асыратын мемлекеттик кадагалау кызметинин арнаулы тури;

Орт кауипсиздигинин талаптары — орт кауипсиздигин камтамасыз ету

максатында Казакстан Республикасынын зандарымен, уакилетти мем-лекеттик органнын нормативтик актилеримен белгиленген алеуметтик жане (немесе) техникалык сипаттагы арнаулы шарттар;

Орт кауипсиздигинин талаптарын бузу – Казакстан Республикасы-нын зандарына сайкес  белгиленген орт кауипсиздигин камтамасыз ету жониндеги стандарттарды, нормаларды, ережелер мен нускауларды орындамау немесе тиисинше орындамау;

Ортке карсы шаралар режими — орт кауипсиздиги талаптарынын бузылуына жол берилмеуин жане орттин сондирилуин камтамасыз ететин азаматтардын минез-кулык ержелери, ондиристик жане шаруашылык кызметин уйымдастыру тартиби, курылыстарды , гимараттарды, уй-жайларды (аумактарды),  ондиристик жане арнаулы жабдыктарды кутип устау шарттары;

Орт кауипсиздиги шаралары — орт кауипсиздиги талаптарын орындау жониндеги ис-арекет;

 Ортке карсы кызмет — белгиленген тартиппен курылган баскару

органдарынын, куштер мен куралдардын, сонын ишинде орттин алдын алу мен оны сондируди биринши кезектеги авариялык-куткару жумыстарын жургизуге арналган ортке карсы курылымдардын жиынтыгы.

Ортти сондируге байланысты биринши кезектеги авариялык-куткару жумыстары — ортке карсы кызметтин адамдарды, муликти, меншикти куткару мен баска жерге коширу, орт кезинде зардап шеккендерге даригер келгенге дейин алгашкы комек корсету жониндеги жауынгерлик ис-арекеттери;

Орт сондиру-техникалык оними —  орт кауипсиздигин камтамасыз етуге арналган арнаулы техникалык, гылыми-техникалык жане санаткерлик оними, сонын ишинде орт сондиру техникасы мен жабдыгы, орт сондиру куралдары, от сондиретин жане оттан коргайтын заттар, арнаулы байланыс жане баскару куралдары, электронды-есептеу машинелерине арналган багдармалар мен деректер базалары, сондай-ак орттин алдын алу мен сондирудин  озге де куралдары.

Азаматтык корганыс – бул баскару органдарынын мемлекеттик жуйеси жане халыкты, уйымдар мен ел аумагын осы замангы закымдау куралдарынын закымдагыш (жойкын) факторларынын ыкпалынан, табиги жане техногендик сипаттагы тотенше жагдайларда коргау максатында жургизилетин жалпы мемлекеттик шаралардын жиыны.

Азаматтык корганыстын негизги миндеттери:

1 Баскару, хабарлау жане байланыс жуйелерин туракты дайындыкта болуын уйымдастыру, дамыту жане колдау;

2 Тотенше жагдайлар кезинде Азаматтык корганыс куштерин куру,

оларды ис-арекеттерге даярлау жане туракты дайындыкта устау;

3  Орталык жане жергиликти аткарушы органдардын кызметкерлерин даярлау , халыкты окыту;

4  Радиациялык, химиялык, бактериологиялык (биологиялык) ахуалды кадагалау жане лабораториялык бакылау;

5  Азаматтык корганыс курамалары жауынгерлеринин жумылды-рушылык даярлыгын камсыздандыру;

6  Салалар мен уйымдардын туракты жумыс истеуин арттыру бойынша кешенди шаралар жургизу;

7  Корганыс гимараттарынын, корганыс куралдарынын жане

артык корын, Азаматтык корганыстын баска мулигин жинау, азирликте устау;

8  Халыкка, орталык жане аткарушы органдарга адамдардын омири мен денсаулыгына тонген кауип пен калыптаскан жагдайдагы ис-арекет тартиби туралы хабарлау;

9  Издеу-куткару жане баска кезек куттирмейтин жумыстарды жургизу, зардап шеккен халыктын тиршилигин жане оны кауипти аймак-тан кошируди уйымдастыру.

10  Азык-туликти, суды, жемди, хабдинаттар мен осимдиктерди радиоактивтик, бактериологиялык (биологиялык) закымданудан сактау.

Азаматтык корганыс аумактык — ондиристик принципи бойынша уйымдастырылады. Азаматтык корганыска жалпы басшылыкты Казакстан Республикасынын Премьер-Министри жасайды, ол (лауа-зымы бойынша) Казакстан Республикасы Азаматтык корганысынын бастыгы болып табылады.

КР ТЖА торагасы лауазымы бойынша Казакстан Республикасы Азаматтык корганыс бастыгынын орынбасары болып табылады жане республика Азаматтык корганысына тикелей басшылык жасайды.

Азаматтык корганыс шараларын орындауды камтамасыз ету ушин Казакстан Республикасынын тотенше жагдайлар жониндеги агенттиги курылады. Орталык жане жергиликти аткарушы органдарда Азаматтык корганыстын баскармалары, болимдери (кызметкерлери), уйымдарда АК штаты курылады. Азаматтык корганысты уйымдастыру мен онын жай-куйи ушин уйым басшысы жеке жауапкершиликти котереди. Ол Азаматтык корганыстын бастыгы болып табылады. АК штатынын бастыгы уйым АК бастыгынын орынбасары болып табылады. Оган АК маселелери бойынша буйрык пен оким шыгару кукыгы бериледи.

Уйымдарда АК коширу шараларын откизу максатында коширу, коширу-кабылдау комиссиялары курылады.

Уйымнын АК куштери АК курамалары болып табылады. Онын курамына аскери миндетти, жумылдыру нускамасы бар адамдардан

I, II, III топтагы мугедектерден жукти айелдерден, 8 жаска дейинги балалары бар айелдерден баска енбекке жарамды жастагы ерлер мен айел адамдар алынады.

АК курамалары бейбит жане согыс уакытында тотенше жагдай кауипи туындаган кезде куткару жане баска да кезек куттирмейтин жумыстарды жургизеди.

Азаматтык корганыс куштерине АК аскер болимдери, АК аумактык курамалары, АК объектилик курамалары, АК пен ТЖ кызметкерлери курамалары, жедел куткару отрядтары киреди;

АК-нын аумактык курамалары облыс, кала, аудан акимдеринин шешимдеримен, ал объектилик курылымдар уйымдардын АК басшыла-рынын буйрыктарымен курылады.

АК-нын объектилик курылымдары уйым муддеси ушин курылады. АК объектилик курамаларын барлаушы буын, куткару командасы, инженерлик команда, санитарлык дружина (нуктелер) корганыс гимараттарын заласыздандыру жониндеги топ, орт сондиру командасы (болими), байланыс командасы; когамдык тартипти коргау  командасы (топ), жануарлар мен осимдиктерди коргау командасы жане т.б. киреди.

Азаматтык корганыс курамаларынын курамы мен саны алдагы авариялык-куткару жумыстарынын болжамдык есептери мен колеми-нин негизинде бейбит жане согыс уакытындагы тотенше жагдайларда халыкты аумактар мен уйымдарды сенимди коргауды камтамасыз ететин жеткиликти, кажеттиликти басшылыкка ала отырып айкындалады.

Казакстан Республикасынын жер силкиниси болып туратын аймактары ушин Азаматтык корганыс курамалары халыктын 10 ада-мына кеминде бир куткарушы, су таскындары, орт пен баска да ыкти-мал кауип-катерлерге ушырайтын онеркасип аймактары мен аумакта-тары ушин халыктын 15-20 адамына бир куткарушыдан келетиндей есеппен азирленеди.

Азаматтык корганыс курамалары курылатын уйымдардын басшылары олардын касиби даярлыгына, осы замангы техникамен, жабдыкпен, баска да материалдык куралдармен жаракаттандыры-луына жане туракты азирликте болуына дербес жауапты болады.

АК курамалары арналу бойынша негизги жане камтамасыз ету курамаларына болинеди. Негизги курамаларына барлау, куткару, медициналык, инженерлик, орттен коргау, авариялык-техникалык, РХК жатады. Камтамасыз ету курамаларына байланыс, материалдык-техникалык камтамасыз ету, когамдык тартипти сактау, осимдиктер мен жануарларды  сактау жане тагы баскалардан турады.

Негизги куткару курамаларынын дайын болуы 4 сагаттан аспауы керек, экстрендик отрядтар – 2 сагаттан аспауы  керек, барлык баска курамалар – 6 сагаттан аспауы  керек.
Тағы рефераттар